Pongit Fan Site

thir13teen

macie cos o ustroju czy podeslac to co mam ze skryptu? tego jest tylko pare stron ale jest o sejmach, urzedach, krolu i sejmikach. wiec jak cos dajcie znac to pod wieczor wam przesle jesli sa chetni. tak wiec czekam na odpowiedz Wink

thir13teen

przepraszam ze tyle to trwa ale sam mam duzo roboty w domu, jak rowniez musze poprawiec wszystko co zle zostalo zeskanowane. Mad

tu cos na dobry poczatek:
Instytucje Rzeczpospolite;
l) Monarcha:
- Król był jedynym prawodawcą- wszystkie prawa wychodziły pod,j,egq imieniem. Konstytucja nihil novil vvprowadziła zasadę, że nowe prawa będą uchwalane przez sejm, ale to dotyczyło tylko szlachty. Królowi pozostała władzy ustawodawcza wobec mniejszości narodowych, miast królewskich oraz w sprawach gospodarczych.
- Król był najwyższym sędzią- powołanie Trybunału Koronnego i Litewskiego znacznie ograniczało jego prerogatywę• Odtąd król stał na czele sądu sejmowego, który sądził sprawy o zdrady stanu. Do końca stał on też na czele sądu relacyjnego (sprawy odwoławcze z lenn). Na czele sądu asesorskiego (sprawy dla miast królewskich) stał kanclerz wielki koronny, a referendarskiego (dla chłopów)- referendarz.
- Król był kierownikiem polityki zagranicznej, choć artykuły henrykowskie wprowadzały zasadę, że o zawarciu pokoju i zwołania pospolitego ruszenia decyduje sejm. Król wykorzystywał politykę zagraniczną dla realizowania własnej polityki dynastycznej.
- Król był naczelnym wodzem- budował fortece, utrzymywał artylerię, tworzył floty wojenne. W czasie bitwy decydował o strategii. Jego władza została ograniczona poprzez wprowadzenie zasady dożywotności urzędu hetmańskiego przez Batorego.
- Król mianował biskupów kościoła katolickiego i prawosławnego. Miał też wpływ na obsadzanie innych stanowisk kościelnych
- "Patronat królewski" - król miał prawo obsadzania urzędów, nadawania w dzierżawę dóbr koronnych i nadawać
przywileje, dzięki czemu budował swoje stronnictwo i nagradzał swych wiernych poddanych.
- Dwór•• ośrodek władzy i miejsce robienia kariery. W Polsce król pozostawał jedyną instytucją funkcjonującą bez przerwy. Na dworze rezydowali senatorowie oraz niektórzy ministrowie, następnie dworzanie, urzędnicy związani z samą obsługą dworu i domu królewskiego (urzędnicy w randze senatorskiej- marszałkowie wielcy i nadworni; dostojnicy dworscy). Marszałek wielki koronny (zarządzał dworem, organizował ceremonię, dbał o etykietę i bezpieczeństwo publiczne w miejscu pobytu króla); podskarbi nadworny (na czele skarbu królewskiego po oddzieleniu skarbu napaJ1.stwowy i królewski), podkomorzy (regulował dostęp do osoby króla), sekretarz; (funkcja w sekretnych sprawach dyplomacji królewskiej), referendarze (przyjmowali skargi i prośby poddanych). W ciągu XVI w. tworzyła się gwardia królewska.
- Niezależność finansowa króla - dochody królewskie pochodziły z regal i (dochody z kopalń, ceł, dochody z mennic) oraz z dochodów z królewszczyzn. Artykuły henrykowskie pozbawiły królów RP 2 źródeł dochodów -prawa do wydawania monopoli na działalność produkcyjną i usługową oraz prawa do korzystania z dochodów z kopalń). W 1504. konstytucja sejmowa zakazywała królom zastawiania królewszczyzn bez zgody sejmu i senatu. W 1689 . na Litwie, a rok później w koronie przeznaczono na utrzymanie dworu tzw. dobra stołowe (wydzielono obszary królewszczyzn, z których cały dochód przeznaczony był dla króla.
-. Elekcyjność tronu- 2 aspekty elekcyjności- walka o tron, która polegała w zasadzie na obiecaniu jak najwięcej wyborcom. Drugi aspekt to starania o zapewnienie sukcesji swym potomkom. Z czasem stała się ona elementem rywalizacji europejskiej ..
2) Sejm: jedna z 3 wspólnych instytucji dla Korony i Litwy, składała się z przedstawicielstwa Prus Królewskich, Korony i Litwy. W nowożytności wykształciły się 2 typy zgromadzeń stanowych: jeden ma charakter korporacyjny np. stany generalne, a drugi to zgromadzenia, które składały się z monarchy, rady królewskiej oraz przedstawicieli poszczególnych prowincji królestwa. W polskim parlamencie wytworzyła się zasada, że monarcha jest niezbędnym i ograniczonym członkiem zgromadzenia stanowego.
- Zakres władzy- najwyższa władza ustawodawcza;
- Zadania sejmu: obrona starych praw i przywilejów; stanowienie prawa; uchwalanie podatków decyzje o wojnie i
pokoju; kontrola nad innymi instytucjami władzy. - Sklad sejmu-
Król- tylko monarcha decydował o zwołaniu sejmu, choć artykuły henrykowskie wprowadzały zasadę, że muszą być one zwoływane, chociaż raz na 2 lata. Do króla należała inicjatywa ustawodawcza, ale poslowie ziemscy przywozili ze sobą postulaty zawarte w instrukcjach. Król mógł mieć jednak wpływ na kształt, uchwał sejmikowych. Król przemawial oficjalnie za pośrednictwem kanclerzy, mógł wpływać na posłów obietnicami nadań wakansów. Postanowienia sejmu były ogłaszane w jego imieniu. Bez jego zgody nie mogło być uchwalone żadne prawo.
Senat- biskupi rzymskokatoliccy, wojewodowie, kasztelanowie i ministrowie mianowani przez króla. Urzędy te były dożywotnie. W senacie znajdowała się elita rodów możnowładczych. W sejmie izba senatorska występowała tylko jako rada królewska, senatorowie doradzali kólowi i posłom ziemskim. Inaczej wyglądała
działalność senatorów w sejmie, gdyż brali oni udział w posiedzeniach połączonych izb w czasie podejmowania ostatecznych decyzji.
izba poselska- liczba posłów wybierana na sejmikach wzrastała i do 1569. osiągnęła z 40- 120. W połowie XVII w. izba poselska liczyła ok. 200 parlamentarzystów. Do 1590r. wzrost liczby posłów hamowany był przez króla, który wypłacał im tzw. diety poselskie. Od tego roku posłów opłacały sejmiki, które ich wysyłały
i zaopatrywały w instrukcje. Początkowo pozycja izby poselskiej w sejmie była znacznie ograniczana przez senat i monarchę, ale jej znaczenie stale wzrastało. Stała się ona reprezentacją całego narodu szlacheckiego i to tutaj odbywała się prawdziwa gra interesów politycznych.
- Obrady sejmu- król, chcąc zwołać sejm na początki ,wysyłał listy do senatorów (zw. deliberatoriami), w których zasięgał opinii, co do tematyki obrad. Następnie wysyłał uniwersały, zawierające cel zwolania sejmu i wyznaczał czas i miejsce odbycia się sejmików. Sejm odbywał się głównie w Krakowie lub Piotrkowie, od 1673 wprowadzono zasadę, że raz na 3 lata musi być zwoływany na Litwie (Grodno). Obrady rozpoczynała wspólna msza, po czym każda izba obradowała osobno. W izbie poselskiej dokonywano wyboru marszalka (przeprowadzał go marszałek poprzedniego sejmu, a jeśli go nie było to poseł z jego prowincji), który kierował obradami i reprezentował posłów w kontakcie z królem i senatem. Wyboru dokonywano większością głosów, przy zasadzie "alternatywy" (miał nim być kolejno przedstawiciel Małopolski, Wielkopolski, Litwy). Po obiorze marszałka odbywały się rugi poselskie, czyli odsunięcie od godności poselskiej tych, którzy zgodnie z prawem nie mogli jej piastować (zakwestionowanie legalności sejmików, ciążąca kara infamii czy banicji, nierozliczeni się przez niego z funkcji poborcy podatkowego, posłem nie mógł być deputat do trybunału). Po tym następowało połączenie izb¬ następowało przeczytanie propozycji królewskich a także uchwał rad senatu. Potem były tzw. wota senatorskie, czyli odpowiedzi senatorów na propozycje królewskie. Po wotach w połączonych izbach odbywały się posłuchania dawane posłom od wojska, sprawozdania posłów powracających z obcych dworów. Druga faza obrad odbywała się w izbach rozłączonych- posłowie debatowali nad przyszłymi konstytucjami, król wraz z senatem brał udział w obradach sądu sejmowego. Występowały także formy wspólnych obrad 3 stanów, zwłaszcza w czasie zagrożenia państwa. Inną formą obrad były tzw. sesje prowincjonalne, które polegały na wspólnym spotkaniu senatorów i posłów danej prowincji w celu uzgodnienia wspólnego poglądu. Ważnym ogniwem pracy sejmu były komisje sejmowe- deputacje, które składały się z senatorów powolywanych przez króla oraz posłów, których , delegował marszałek. Stały status uzyskały komisje do redagowania konstytucji i do przeglądu rachunków podskarbich i generałów artylerii. W izbie poselskiej stosowano' 2 rodzaje prowadzenia obrad- wypowiedzi posłów poszczególnych województw zgodnie z porządkiem zasiadywania w sejmie, żywa dyskusja. W XVI w. nie uważano jeszcze, ze konieczna jest formalna jednomyślność. Po dyskusji nad projektami ustaw za zgodą wszystkich następowalo ponowne złączenie izb. Odczytywano projekty ustaw zatwierdzone przez izbę i jeżeli nie
bylo sprzeciwów, ustawy mogły stać się prawem .
- Libermn veto- okazało się zgubna dla funkcjonowania parlamentu RP i przyczyną upadku znaczenia państwa na arenie międzynarodowej. Szlachta była długo przywiązana do tej zasady i widziała w niej symbol złotej wolności. Zerwanie sejmu moglo powstrzymać króla od rozpoczęcia wojny, uchwalenia jakiejś ustawy- dla szlachty liberum veto to sposób walki o obronę przywilejów szlacheckich i wolności. Uważano, że jest ona potrzebne, dopóki monarcha ma władzę rozdawania urzędów. Obrońcy zasady tej zasady podkreślali wielkość państwa, różnorodność interesów jego prowincji- ich przywiązanie do. własnych interesów broniła właśnie zasada jednomyślności. większość szlachty uważała, że lekarstwem na konsekwencje liberum veto może być odwołanie się do zasady demokracji bezpośredniej. Stąd brała się ideę konfederacji czy sejmu konnego .
. - Limitowanie sejmów- zebrany sejm zadecydowal przerwać obrady i rozpocząć je w określonym momencie. Sejm w 1726. zakazał tej praktyki.
-Inne rodzaje sejmów- sejm obozowy (odbył się tylko raz w 1520.- w czasie pospolitego ruszenia szlachta zebrala się na sejmiku i wybrała posłów); sejm konwokacyjny i elekcyjny.
3) Urząd hetmana:
Przyjmuje się, że powstał on w1503r., a pierwszym hetmanem został mikolaj Kamieniecki. Urząd hetmana polnego powstał troszkę później, bo w 1539r. wywołany potrzebą obrony przed Tatarami, a hetman wielki koronny nie zawsze mógł przebywa(~ na kresach. Pierwszym hetmanem polnym mianowanym na stale byl Stanisław żółkiewski. Od 1581r. urząd hetmański stał się dożywotni. Władza hetmana by ta rozległa- byl naczelnym dowódcą, jeśli króla nie byl0 w obozie, przewodził sądowi wojskowemu, upoważnienia do prowadzenia polityki zagranicznej w stosunku do pd. Sąsiadów RP. W drugiej polowie XVII w. hetman uzyskał władze w zakresie spraw ekonomicznych- decydował o dystrybucj i hiberny i o wydawaniu zwolnień z obowiązku zapłaty tego podatku.
miał wpływ na nominacje oficerskie, przez co mogli kreować własną klientelę. Taka silna władza hetmanów wzbudzała niepokój króla i szlachty. Jan Kazimierz i Jan Sobieski sami stawali na czele wojska. Na sejmie
niemym ich władza uległa dopiero ograniczeniu.

jak poprawie reszte to dosle cierpliwosci Wink

ps. moga zdazac sie literowki wybaczcie ale nie chce mi sie wszystkiego sprawdzac ale sens merytoryczny chyba jest zachowany Wink

thir13teen

czesc dotyczaca Monarchy:
Krol jako prawodawca
Król był jedynym prawodawcą, gdyż wszystkie prawa, w tym także konstytucje sejmowe, wychodziły pod jego imieniem. Uchwały podjęte podczas bezkrólewia musiały być zatwierdzane przez nowego monarchę. Zasadnicze znaczenie miała konstytucja nihil novi z 1505 L, która stanowiła, że nowe prawa będą uchwalane tylko przez sejm. Ale chodziło tu tylko o prawo pospolite dotyczące szlachty. W ręku króla pozostała władza ustawodawcza, która obejmowała miasta królewskie, a były to największe miasta w państwie, z Gdańskiem na czele.
VI ręku króla spoczywała władza regulowania gospodarki. W pat1stwach zachodnioeuropejskich pozwalało to prowadzić politykę gospodarczą według zasad merkantylizmu, w Polsce dotyczylo wydawania przywilejów na targi i jarmarki, na budowę mostów i pobierania oplat za przejazd.
KRÓL JAKO NAJWYŻSZY SĘDZIA
Król polski i wielki książę litewski byl najwyższym sędzią w swoich krajach, sądził przy pomocy asesorów, którymi stali się w XVI w. senatorowie. Sąd najwyższy funkcjonowal więc tylko podczas obrad sejmu, kiedy senatorowie znajdowali się przy królu. Zasadnicze zmiany dokonaly się podczas panowania Stefana Batorego, kiedy w 1578 r. został ustanowiony Trybunał Koronny, a w 1581 r powstal podobny sąd dla Wielkiego Księstwa Litewskiego (zob. s. 404). W wyniku tych decyzji Stefan Batory pozbawil władców Rzeczypospolitej podstawowego narzędzia sprawowania władzy - sądzenia.
W wyniku reform sądownictwa
Pozostało im tylko prawo do wydawania tzw. listów żelaznych, które zawieszaly wykonanie kary na określony czas. Do końca istnienia Rzeczypospolitej król pozostał przewodniczącym sądu relacyjnego, do którego należały sprawy odwoławcze od sądów lenn, czyli Prus Książęcych (do 1657) i Kurlandii (do 1795). Ponadto sąd ten stal się najwyższą instancją dla interpretacji przywilejów królewskich, co bylo ważne np. w konfliktach między Kościołem prawosławnym a unickim albo w sprawach majątkowych między ziemiami należącymi do kościołów, szlachty i króla.
Najwyższym sądem dla miast królewskich był sąd asesorski, obradujący pod przewodnictwem kanclerza wielkiego koronnego, a dla chłopów z dóbr królewskich funkcjonował sąd referendarski pod przewodnictwem referendarzy.
Kierownik polityki ZAGRANICZNKI
Monarcha byl niekwestionowanym kierownikiem polityki zagranicznej, wysyłal posłÓw.
W Artykułach henrykowskich przyjęto zasadę, że wypowiedzenie wojny i zwołanie pospolitego ruszenia może nastąpić tylko w wyniku decyzji sejmu.
Król więc nie mógł samodzielnie wypowiadać wojny, ale przecież mógł ją sprowokować
Wytworzył się także zwyczaj, że sejm decydował o zawarciu pokoju, "gdyż on przyznawał środki na prowadzenie wojny. Wystarczy jednak pobieżny rzut oka na politykę zagraniczną prowadzoną przez Rzeczpospolitą w czasach nowożytnych, aby zobaczyć, że zdominowana ona była przez interesy dynastyczne władców.
KRÓL JAKO WÓDZ NACZELNY
Król był naczelnym dowódcą wojskowym. Podczas wojny do niego należaly decyzje strategiczne. Kiedy był na polu walki, dowodził armią. Wydawał listy zapowiednie (upoważniające oficerÓw do zaciągu wojska) oraz patenty dla kaprów. Był odpowiedzialny za budowę fortec, utrzymanie arsenałów, organizację artylerii, tworzenie floty wojennej. Ograniczenie władzy wojskowej monarchy zaczę10 się wraz z ustanowieniem dożywotności urzędu hetmańskiego w czasach panowania Stefana Batorego.
Zmagania władców z samowolnymi hetmanami można obserwować przez cały XVII i XVIIIw.
KRÓL a KOŚClOŁy
Mianowal biskupów kościołów katolickiego i prawos1awnego. Mial także wplyw na obsadę innych stanowisk kościelnych.
Pamiętać należy, że w tamtych czasach kościoły miały monopol edukacyjny, prowadziły szpitale i przytułki. Ambony kościelne wykorzystywano często do prowadzenia propagandy politycznej, czytano listy krÓlewskie i inne dokumenty. Kościoly staly się w Europie nowożytnej ważnymi instytucjami wspierającymi władzę krÓlÓw i książąt, w zamian za to zyskiwały poparcie w zwalczaniu innowierców. Monarchowie mogli zawsze liczyć na poparcie większości biskupów, którzy byli przecież pierwszymi senatorami
Wladza rozdawnicza krolow
Najważniejszą prerogatywą władzy monarchów europejskich był patronat. Patronatem królewskim nazywa się prawo wladcy do mianowania urzędników, nadawania w dzierżawę dóbr koronnych oraz nadawania różnych przywilejów.
Władcy mogli nagradzać swoich wiernych poddanych, w czasach nowożytnych właściwie jedyną drogą do szybkiego zdobycia majątku była laska królewska. W Rzeczypospolitej monarcha miał w tej mierze ogromne możliwości, chyba największe wśród władców europejskich. Bylo to uwarunkowane istnieniem ogromnych majątków należących do Korony, które zostały odzyskane w wyniku egzekucji dóbr w czasach Zygmunta Augusta.
W rezultacie królowie mogli kreowac nowe elity, nie tylko polityczne, ale i finansowe - za przyklad kreowanie elit niech posłuży kariera Jana Zamoyskiego czy rodziny Czartoryskich podczas panowania Augusta II.
Dwor krolewski jako narzedzie wladzy
Dwór różnił się od funkcjonującego juz w średniowieczu domu królewskiego, gdyż uzyskał nowe funkcje:
I. Po pierwsze, stał się centrum władzy politycznej
2. Po drugie, stał się miejscem robienia kariery nie tylko politycznej, ale i gospodarczej, 3. Po trzecie wreszcie, dwór stał się centrum kultury.
W Rzeczypospolitej dwór nie stanowił jedynego ośrodka władzy. Jego konkurentami w tej dziedzinie byli sejm i magnaci prowadzący na swoich, utworzonych na wzór królewskiego, dworach własną politykę, z biegiem czasu także zagraniczną.
Przez cały czas istnienia Rzeczypospolitej monarcha oskarżany był o rządzenie przy pomocy rad "pokojowych", to znaczy złożonych z nieformalnych doradców. Na dworze rezydowali także ministrowie, przede wszystkim któryś z kanclerzy, oraz senatorowie, którzy razem z królem podejmowali najważniejsze decyzje.
Druga funkcja dworu -- miejsce robienia kariery politycznej i ekonomicznej ~~ była ściśle związana z władzą rozdawniczą królów polskich. Można było zdobyć dzięki łasce monarchy dochodowe urzędy i dzierżawy dóbr królewskich. Z tego powodu najbardziej pożądane wiadomości dotyczyły śmierci dotychczasowych dzier¬żawców.
Obok ludzi władzy na dworze krÓlewskim przebywała liczna grupa zwana dworzanami. Było to związane
z powszechnym wśród szlachty i magnaterii sposobem wychowania, jakim była służba dworska lub wojskowa. Przebywanie na dworze było dobrze widziane wśrÓd mlodzieży szlacheckiej i często po studiach był to pierwszy krok do dalszej kariery. Do dworzan można zaliczyć także sekretarzy królewskich
W XVI i XVU w. sekretarzami krÓlewskimi byli przedstawiciele najznakomitszych rodzin, ale także najwybitniejsi twórcy kultury, wśród nich można wymienić Jana Kochanowskiego i Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
Wielu przyszłych senatorÓw i biskupów zaczynało swoją karierę od urzędu sekretarza krÓlewskiego i dlatego grupę tę na2:ywano seminarium senatus albo seminarium episcoporum (seminarium dla senatorów albo seminarium dla biskupów).
Kolejną grupę ludzi przebywających na dworze stanowili urzędnicy związani z samą obslugą dworu i domu królewskiego.
Urzędnicy dworu dzielili się na kilka kategorii.
marszałkowie - na czele stali urzędnicy w randze senatorskiej, to jest marszałkowie wielcy i nadworni. Urzędy marszałkowskie były w zasadzie równorzędne i obowiązki spełniał ten marszałek, który był obecny na dworze. \'1 16321'. doszło do umowy pomiędzy nimi, w ktÓrej postanowili rezydować na dworze i zmieniać się co cztery miesiące. W zasadzie jednak marszałek wielki koronny mial pierwszeństwo przed nadwornym. Do jego obowiązkÓw należało dbanie o etykietę i przebieg ceremonii, zarządzanie dworem, pilnowanie spokoju i bezpieczeI1stwa publicznego w miejscu pobytu króla. W tym celu ogłaszano tzw. artykuły marszałkowskie Zawieraly one reguły, postępowania, których obowiązani byli przestrzegać wszyscy; za wiele przestępstw groziła kara śmierci. Do egzekucji tych uprawnieI1 powołana została straż marszałkowska_
W 1504 1'. powolano urząd podskarbiego nadwornego a jego funkcja stała się w miarę klarowna w trakcie wydzielania się skarbu krÓlewskiego ze skarbu koronnego.
Zastępcą podskarbiego nadwornego był pisarz wielki nadworny, natomiast podkomorzy dworu~~ regulował dostęp do osoby krÓlewskiej_ Sekretarz krÓla pełnił ważną funkcję w sekretnych sprawach dyplomacji krolewskiej. powolany do życia w 1507 urzad dwóch referendarz, którzy przyjmowali skargi i prośby poddanych, a także przewodniczyli sądom referendarskim.
Gwardia królewska - powstała ona z tzw. hufca nadwornego, składającego' się początkowo z dworzan kró¬lewskich; za panowania Stefana Batorego stała się doborowym oddziałem wojskowym .
.NIEZALEŻNOŚĆ FINANINANSOWA KRÓLA
Podstawą dochodów królewskich były tzw, regaliai dochody z królewszczyzn w Koronie oraz dóbr hospodarskich w Wielkim Księstwie Litewskim. W skład regaliów, które utrzymały się do czasów nowożytnych, wchodzily dochody z kopalń. Największe -3 kopalni soli w Wieliczce i Bochni oraz z Olkusza, gdzie wydobywano ołów i srebro. Innym źródłem zasobÓw finansowych monarchy z tego tytułu były dochody z mennicy, czyli prawa króla do bicia monet.
Do regaliów możemy chyba zaliczyć wpływy z ceł, ale tutaj z biegiem czasu następował podział pomiędzy samym monarchą a skarbem publicznym. W Artykułach henrykowskich pozbawiono królów Rzeczypospolitej Obojga Narodów dwóch potencjalnych źródeł dochodów
l. Po pierwsze: prawa do wydawania monopolów na działalność produkcyjną i usługową.
2. Po drugie: prawa do korzystania z kopalin - dotychczas wszystko, co znajdowało się głębiej niż zasięg pluga, należało do władcy, teraz oddano kopaliny właścicielom gruntu.
Innym źrÓdłem dochodów monarchy była domena czyli dobra krÓlewskie domena - w Królestwie Polskim i
dobra hospodarskie na Litwie.
W1689 r..na Litwie, a w rok później w Koronie przeznaczono na utrzymanie dworu królewskiego tzw dobra stołowe, inaczej ekonomie. Były to wydzielone obszary królewszczyzn z których cały dochód miał być przeznaczony dla króla. Z biegiem czasu prawodawcy zaczęli je traktować jak inne królewszczyzny
Reforma sejmu 1562/1563 przekazywała królowi trzy piąte dochodu z całych królewszczyzn. Po jednej piątej miało przypadać dzierżawcy i wojsku koronnemu (na Litwie nie wprowadzono podobnych reform). Uwzględniając różnicę cen skąd pochodziły pieniądze, a Rzeczpospolitą, gdzie miały być wydawane, mógłby uzyskać niezależność finansową. Podabnie Stefan Batory, przynajmniej na początku swojego. panowania, korzystał z dochodów Siedmiogrodu. Tak miało być także w wypadku Zygmunta III,
Niestety, bardzo szybko zastał pozbawiony praw w swojej ojczyźnie .
. ElekcyJNOŚĆ TRonu
Elekcyjność; tronu miała dla monarchów zasadnicze znaczenie, które przejawiało się w dwóch aspektach. Po pierwsze, w walce o zdobycie tronu, po drugie, w zapewnieniu sukcesji swoim potomkom.
Kandydat do tronu obiecywał jak najwięcej, byleby osiągnąć sukces wyborczy.
Elity polityczne Rzeczypospolitej starały się uzyskać jak najwięcej podczas elekcji, gdyż tylko wtedy można było przeforsować postulaty polityczne i starać się, aby stoły się prawem. Pamiętajmy, że po obraniu monarchy i jego koronacji nic nie można było przeprowadzić wbrew jego woli oraz że składane przez niego obietnice przedwyborcze traciły znaczenie.
W Artykułach henrykowskich, które z czasem weszły w skład pactów conwentów, był artykuł pozwalający szlachcie wypowiedzieć posłusze11stwo królowi i pozbawić go tronu, ale prawo uchwalone w 1609 r. praktycznie uniemożliwiało przeciwstawienie się władcy na drodze legalnej". Prawo to. wprowadzało zasadę
Trzykrotnego upomnienia króla przez różne organy urzędnicze i teoretycznie mogło być wprowadzone tylko wtedy, gdyby król nie miał żadnych zwolenników.
większe znaczenie miał drugi aspekt - zapewnienie tronu swoim problem sukcesji potomkom. Elekcyjność tronu sprawiała także, że z biegiem czasu elekcja w Rzeczypospolitej stawała się elementem rywalizacji europejskiej.
Walka o tron powodowała bezpośrednie zaangażowanie się paI1stw obcych w układ sil politycznych w samej Rzeczypospolitej. Starały się one wpływać na przebieg wypadków, tworząc własne stronnictwa, czy też finansując istniejące fakcje. Stało się to zjawiskiem powszednim od czasów panowania Jana Kazimierza, który za pomocą pieniędzy francuskich starał się doprowadzić do zmiany ustroju i wprowadzenia elekcji vivente rege, czyli za życia króla

thir13teen

brakujaca czesc jest dostepna na grupowym mailu w formacie PDF.
enjoy Cool