Pongit Fan Site

agata

Dostałam meila od dr Kalinowskiej z listą tematów i literatury na zajęcia. Oto i on:

INFORMACJA ARCHIWALNA
dr Barbara Kalinowska-Wójcik
[link widoczny dla zalogowanych]

Zasady udostępniania materiałów archiwalnych

D. Nałęcz, Europejska polityka dostępu do archiwów, „Archeion”, t. XCIX, 1998, s. 54-71.
D. Grot, Regulacje prawne dotyczące udostępniania materiałów archiwalnych, „Archiwista Polski” 2000, nr 4(20), s. 43-53.
D. Kot, Autorsko-prawne zagadnienia gromadzenia i udostępniania materiałów archiwalnych, „Archiwista Polski” 2001, nr 2(22), s. 9-33.
R. Banduch, Potrzeby zmian niektórych regulacji prawnych dotyczących udostępniania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych, „Archiwista Polski” 2000, nr 2(18), s. 48-50.
Źródła:
Zarządzenie nr 4 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie organizacji udostępniania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2005 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych, podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefowi Agencji Wywiadu, Szefowi Kancelarii Sejmu, Szefowi Kancelarii Senatu i Szefowi Kancelarii Prezydenta (Dz. U. Nr 219, Poz. 1847)

Ref. C. Gränström, Społeczny dostęp do informacji archiwalnej, „Archeion”, t. CI, 2000, s. 25-35.
Ref. W. Stępniak, Problemy udostępniania archiwaliów w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, „Archiwista Polski” 2000, nr 2(18), s. 57-67.

Informacja naukowa w archiwach (podstawowe pojęcia, typologia źródeł informacji)

J. Adamus, Problematyka języków informacyjno-wyszukiwawczych w komputerowym systemie informacji archiwalnej w Polsce, „Archeion” 107, 2004, s. 259-283.
M. Gołembiowski, Wprowadzenie do informacji naukowej dla archiwistów, Toruń 1991, s. 7-56.
M. Gołembiowski, System informacji archiwalnej i możliwości jego modernizacji, [w:] Pamiętnik I Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich, cz. II, Warszawa 1991, s. 244-255.
Ref. L. Kaczmarczyk, Pomoce ewidencyjno-informacyjne AP we Wrocławiu, „Archeion” 94, 1995, s. 333-335.

Informatory archiwalne

M. Gołembiowski, Informatory archiwalne jako narzędzia informacji, „Archeion” 78, 1984, s. 19-29.
Ref. R. Piechota, Archiwalne informatory i katalogi tematyczne, „Archeion” 75, 1983, s. 189-201.

Przewodniki archiwalne

S. Pańków, Przewodniki archiwalne, „Archeion” 45, 1966, s. 15-27.
M. Bandurka, Przewodniki i informatory archiwalne, [w:] Pamiętnik I Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich, cz. II, Warszawa 1991, s. 256-267
Ref. B. Ryszewski, Uwagi o dawnych i nowych przewodnikach archiwalnych, „Archeion” 78, 1984, s. 31-44.

Indeksy

K. Konarski, Indeks archiwalny-próba metody, „Archeion” 36, 1962, s.13-35.
Ref. W. Budka, Indeksy archiwalne, „Archeion” 37, 1962, s.136-139.

Sumariusze archiwalne

K.Konarski, F.Romontowska, Z doświadczeń nad opracowaniem sumariusza Protokołów Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego, „Archeion” 35, 1961, s.3-28.
A.Ptaśnikowa, Dwa projekty sumariusza archiwalnego, „Archeion” 37, 1962, s.129-135.
A.Stebelski, Sumariusz jako naukowa pomoc ewidencyjna w archiwum, „Archeion” 24, 1955, s.142-175.
P.Bańkowski, Sumariusz staropolski, „Archeion” 25, 1956, s.236-255.
Ref. Polemika: A.Stebelski, Jeszcze o sumariuszu, „Archeion”, t.XXVII, 1957, s.267-277,
P.Bańkowski, Jeszcze kilka uwag o sumariuszu staropolskim, „Archeion”, t.XXVII, 1957, s.277-286.

Komputery w archiwach. Standardy opisu materiałów archiwalnych

A. Laszuk, Stan informatyzacji archiwów państwowych, „Archeion” t. 107, 2004, s. 171-204.
A. Baniecki, ISAD(G) –światowy system wielopoziomowego opisu materiałów archiwalnych. Wprowadzenie do zagadnienia, „Archeion” t. 108, 2005, s. 241-268.
H. Wajs, Polska droga do standaryzacji opisu archiwalnego, Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red. E. Rosowskiej, Warszawa 2003, s. 9-14.
A. Laszuk, Bazy danych w archiwach państwowych, [w:] Archiwa polskie wobec wyzwań XXI wieku, Radom 1997, s. 231-239.
H. Wajs, Konferencja w San Miniato: „Standard Opisu Archiwalnego dla Archiwów Europejskich – ISAD(G)”, „Archeion”, t. XCVI, 1996, s. 295-299.
H. Wajs, Niektóre zastosowania standardu opisu archiwalnego ISAD(G), “Archeion”, t. XCIX, 1998, s. 356-358.

Internet w archiwach

S. Flis, Archiwa polskie a Internet, [w:] Archiwa i archiwiści w dobie społeczeństwa informatycznego, t. I, Toruń 2002, s. 65-76.
R. Kusyk, Digitalizacja archiwaliów. Dylematy Prawne, „Archeion”, t. CVII, 2004, s. 285-299.

KOLOKWIUM

agata

Skany z Gołembiewskiego "Informatory archiwalne..." - dla tych którzy wypożyczyli sobie informator na następne zajęcia.
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

agata

CLAES GRÄNSTRÖM

SPOŁECZNY DOSTEP DO INFORMACJI ARCHIWALNEJ

Rozwój technologiczny i nowe realia polityczno-społeczne sprawiają ze w dzisiejszym świecie przed archiwami stają coraz to nowe zadania. Pojawiła się też konieczność wypracowania nowych rozwiązań w kwestii dostępu do informacji archiwalnej. Według autora, w dzisiejszym społeczeństwie istnieją cztery główne czynniki o niezwykle istotnym znaczeniu dla pracy archiwów:
1) rozwój technologii
2) proces demokratyzacji
3) kontekst międzynarodowy
4) zmiany struktur społecznych.
Wszystkie one nierozerwalnie wiążą się także ze wzrostem świadomości społeczeństwa. Omówię teraz pokrótce każdy z tych czynników.

Rozwój technologii
Dane zapisane w formie elektronicznej mają tą zaletę że zajmują stosunkowo niewiele miejsca, a zawierają olbrzymią ilość informacji. Dla przykładu w laboratorium CERN w Szwajcarii, archiwa obejmują około 250 terabajtów danych, co stanowi ekwiwalent 12 500 000 m.b. dokumentów, wydrukowanych tylko w jednym egzemplarzu. Ma to więc szereg zalet, ale też zasadniczą wadę – społeczny brak zaufania do tej formy zapisu. W zbiurokratyzowanym społeczeństwie przykładającym wielką wagę do dokumentu pisanego, dokumenty cyfrowe, czyli zapisane w formie elektronicznej, mogą być uważane za mniej autentyczne lub w ogóle nieautentyczne.

Proces demokratyzacji
Społeczeństwo demokratyczne jest bardziej świadome i bardziej krytyczne wobec rzeczywistości. Objawia się to między innymi większa potrzebą dostępu do informacji, także archiwalnej. Rosnące zainteresowanie historią i polityką sprawia, że coraz więcej osób odwiedza archiwa, aby w celach hobbystycznych czy naukowych zgłębiać swą wiedzę. Prawo dostępu do informacji archiwalnej różni się w zależności od kraju i warunkowane jest głównie przez tradycję i doświadczenie polityczne.
W Unii Europejskiej kwestia ta regulowana jest artykułem 255 Traktatu Amsterdamskiego – obywatele Unii Europejskiej mają zagwarantowane prawo dostępu do dokumentów przechowywanych w instytucjach Unii. Zasady dotyczące dostępności tych dokumentów określane są odrębnie przez rozmaite instytucje.

Kontekst międzynarodowy
Istnienie Unii Europejskiej i zarządzenia, które ona wydaje sprzyjają ujednolicaniu przepisów prawnych, także tych dotyczących ochrony i udostępniania informacji. Autor wspomina między innymi o pracach nad rekomendacją w sprawie europejskiej polityki dostępu do materiałów (artykuł Nałęcz, rekomendacja ostatecznie została przyjęta 17 lipca 2000 r). Zalecenia Rady Europy nie mają mocy wiążącej, ale stanowią cenne wskazówki.

Zmiany struktur społecznych
Wiążą się one ze zmianą starych struktur administracji. Wprowadzane są nowe formy zapisu informacji (głównie elektroniczne), coraz więcej jest też informacji w ogóle (problem narastającego zasobu). Istotną kwestią są także coraz częstsze w Europie Zachodniej przypadki prywatyzacji funkcji publicznych. Nie do końca wiadomo co potem robić z aktami takich sprywatyzowanych instytucji.

Dążenie do zwiększenia dostępności dokumentów jest naturalne w rozwijającym się społeczeństwie demokratycznym, ale nie może się to odbywać bez odpowiednich regulacji prawnych. Niekiedy trzeba też zastosować pewne ograniczenia w kwestii dostępu do akt, w szczególności, gdy w grę wchodzą:
1) ochrona interesów publicznych (bezpieczeństwo państwa, stosunki międzynarodowe, stabilność finansowa, sprawy sądowe, kontrole, dochodzenia itp.);
2) ochrona praw jednostki i jej prywatności;
3) ochrona tajemnicy handlowej i przemysłowej oraz uwarunkowań finansowych.
Przepisy normujące tą kwestie powinny być jasne i przejrzyste, tak by nie była możliwa dowolność w ich interpretacji.

W różnych krajach, ograniczenie dostępu do pewnych typów akt przyjmuje różne formy. Niekiedy wybrane akta są utajnione, reszta natomiast udostępniana bez żadnych ograniczeń. Niekiedy zaś stosuje się tzw. okresy utajnienia dokumentów, czyli okresy karencji, w czasie których akta są tajne, a odtajnia się je po upływie tego wyznaczonego czasu (najczęściej 20-25 lat, ale może to być nawet lat 50).

W związku z rozwojem technologicznym i przemianami społecznymi, archiwiści nie mają innego wyboru, jak dostosować się do nowej rzeczywistości. Wymusza to między innymi zmianę pewnych utartych definicji.
W pierwszej kolejności należało zdefiniować pojęcie dokumentu archiwalnego w kontekście rozwoju technologii komputerowej. W słowniku terminów archiwalnych wydanych przez Międzynarodową Radę Archiwów (ICA Dictionary of Archival Terminology) znajdujemy następującą definicję: Informacja zapisana (dokument/y), bez względu na jej formę i nośnik, otrzymana i przechowywana przez agencję, instytucję, organizację lub osobę prywatną stosownie do jej zobowiązań prawnych lub w ramach działalności gospodarczej. W odniesieniu do komputerowego przetwarzania danych — jednostka danych stanowiąca podstawowy element pliku i składająca się z szeregu związanych ze sobą pól zapisu danych.
Przytoczona definicja jest w większym lub mniejszym stopniu akceptowana przez większość krajów.

Bardziej problematyczna jest definicja archiwum. Wiadomo, że jest to instytucja przeznaczona do gromadzenia akt, które utraciły znaczenie bieżące, ale w tradycji różnych krajów w zasób archiwów włącza się także dokumentację bieżącą, nad którą prace trwają jeszcze w instytucji, jaka ją wytworzyła.

Podsumowując należy stwierdzić, że archiwa i archiwiści nie powinni pozostawać bierni wobec przemian w dzisiejszym świecie. Wszelkie zmiany jednak powinny być poprzedzone głębokim namysłem i konstruktywną dyskusją. Jeśli chodzi o problem otwartości archiwów, to nie należy się dziwić, że prace nad rekomendacją Rady Europy w tej kwestii trwały tak długo, bo, jak pisze Granstrom zachowanie równowagi pomiędzy dostępnością a poufnością informacji jest sprawą bardzo delikatną. Trzeba pamiętać, że archiwa w skomputeryzowanym społeczeństwie nabierają większego znaczenia niż w dobie dokumentu tradycyjnego. Odgrywają tez znacznie większą rolę społeczną, dlatego spoczywa na nich znacznie większa odpowiedzialność. Rozwiązanie bieżących problemów, między innymi w kwestii dostępu do informacji, powinno być więc sprawą priorytetową.

Łasic

Nie chciało mi się zakładać nowego tematu, więc wklejam tu jeden z brakujących wykładów z metodyki od Krzyśka. Przepraszam, że dopiero teraz to zamieszczam, ale dopiero co wróciłam z pracy.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Łasic

Mam prośbę do osób, które już zdawały metodykę archiwalną, aby jeśli pamiętają, podały jakie miały przykładowe pytania na egzaminie. Z góry wielkie dzięki.

Alatar

Zasada poszanowania zasobu (czyli ogólnie, jej dzieje), pomoce archiwalne przy przekazywaniu do archiwum (spis zdawczo-odbiorczy, księga nabytków, kartoteka zespołów?). karta zespołu, sygnatury skaczące. Więcej sobie nie przypominam.

Hania

pomoce archiwalne przy przekazywaniu do archiwum i cała procedura przekazywania, tj. "co pani robi", opis karty zespołu, co do ktorej rubryczki się wpisuje, zespół prosty i zespół złożony. i jak poukladane sa akta w teczce. Wiecej nie pamiętam:)

KellyCMI

Przychodzi Pan/Pani do archiwum - jakie pomoce będą pani udostępnione?
Uproszczona metoda porządkowania - czemu wprowadzona i na czym polega?
Problem sygnatury skokowej.
Zasada psozanowania zespołu (Francja, Holandia, Niemcy + nazwiska).
Jak ewidencjonujemy materiały, które przychodzą do AP?
Zespoły proste i złożone + sukcesje.
Komisja metodyczna i komisja oceny dokumentacji archiwalnej - czym się zajmują.
Co znajduje się na karcie zespołu.
Jakie informacje są zawarte w Informatorze i Przeowdniku archiwalnym.
Budowa inwentarza.
Może się trafić niespodziewane pytanie z rozwoju form kancelaryjnych (np. jak opisujemy teczkę, etc.).

Te pytania się powtarzały. Są to chyba wszystkie jakie padły. Jedyne co może Was zaskoczyć, to pytania z rozwoju form kancelaryjnych.

agata

Alatar

Ja tam w ogóle na ten temat nie mówiłem. Twisted Evil

KellyCMI

Grenadier

Ja dostałem taka serię pytań:
-Jak powinny wyglądać artka które przychodzą do archiwum, opis teczki, układ wew. teczki, tytuł teczki, ile spraw w jednej teczce.
-Co robimy gdy akta przyjdą do archiwum, do jakich pomocy ewidencyjnych wpisujemy, co to karta zespołu
-Zasada uproszczonego opracowywania, skacząca sygnatura.
-Prblem kwaśnego papieru, sposoby zabezpieczania archiwaliów stosowane przez biblioteki i archiwa.

To chyba tyle, to wystarczało by dostać 4, Jak widać z początkowych pytań kłania się rozwój form kancelaryjnych.
Powodzenia tym co jeszcze będą zdawać.

kamila

moje pytania:

1) jak przyjdzie pani do archiwum, to o jaką pomoc ewidencyjną pani poprosi?

-omówiłam stopniowo wszystkie pomoce i mówiłam czym się różnią
-zwróciłam uwagę na to, ze jest ważne, czego się szuka, tj charakteryzowałam pomoce i mówiła, że np. szukam konkretnego dok to siegam po..., a szukam osoby to po...
-a zanim się przyjedzie to wogóle najlepiej zajrzeć do... Smile

2) po czym poznamy zespół prosty od złożonego?

-dziedziczenie akt
-likwidator
-depozyt
-anteriora i posteriora

mówiłam dużo, zawsze prof mi musiał przerwać, bo już mnie nie chciał słuchać Very Happy

i dostałam 5 Smile

agata

Alatar

Hej, to ja tu jestem, sztukmistrzem. :p